Onze bijen zijn in gevaar!
Bijen hebben het steeds moeilijker om te overleven. Uit onderzoek, dat het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) voerde bij Belgische imkers, blijkt dat 31,2% van de bijen de winter van 2024 niet overleefde. Het stijgende sterftecijfer is ook voor ons niet goed, want hoe minder bijen, hoe minder bestuiving. Dat heeft op lange termijn ook een effect op onze voeding.
De voornaamste doodsoorzaak blijft de Varroamijt (een parasiet), gevolgd door de Aziatische hoornaar. Andere belangrijke oorzaken van het afsterven van bijen en bestuivers zijn: kwalitatieve en kwantitatieve afname van een geschikt leefmilieu, achteruitgang van het voedselaanbod (gebrek aan nectar- en stuifmeelbronnen), pesticidengebruik, klimaatverandering en ziektes.
Bijen zorgen voor ons voedsel
Bijen en andere bestuivers zijn van onschatbare waarde voor de voedselproductie. Zonder hun bestuivingsdiensten, die noodzakelijk zijn bij meer dan 75% van alle voedingsgewassen, zou onze winkelkar een stuk leger zijn! Zonder bestuivers zouden o.a. volgende producten wegvallen:
- Fruit: aalbes, aardbei, abrikoos, appel, appelsien, bosbes, braam, citroen, framboos, kers, kiwi, kruisbes, limoen, mango, meloen, papaya, peer, perzik, pompelmoes, vijg, zwarte bes ...
- Groenten: ajuin, augurk, avocado, broccoli, paprika, pompoen, prei, tomaat, wortel, luzerne ...
- Kruiden: koriander, vanille ...
- Noten: amandel, cashewnoot, macadamianoot, muskaatnoot ...
- Zaden: anijszaad ...
- Olie: koolzaadolie, palmolie, zonnebloemolie ...
- Dranken: fruitsappen, koffie, smoothies, infusie thee ...
- Verwerkte voeding: choco, chocolade, margarine ...
- Zoetstof: honing, suikerbiet ...
Iedereen kan bijen redden
Met enkele kleine inspanningen kan iedereen de bijen een handje toesteken.
Je kan onze bijen het beste helpen door meer bloemen en struiken te voorzien, te zorgen voor de juiste nestgelegenheid en door geen pesticiden en meststoffen te gebruiken. Ook zonder tuin kan je bijengroen voorzien tegen je gevel of op je terras. Het belangrijkste is dat de bijen voldoende voeding hebben. Er zijn een heleboel zaken die je rondom je woning kan doen om de bijenpopulatie in stand te helpen houden:
- Zaai een bloemenzaadmengsel;
- Kies voor een bloemenperk in plaats van een gemaaid gazon, want bijen houden van een bloeiend gazon met paardenbloemen, klaver en madeliefjes;
- Hang insectenhuisjes op en/of maak zelf een bijenhotel (bv. een blok hout met gaten in, een blikje gevuld met holle stegels);
- Voorzie op warme dagen schaaltjes met water en kiezelsteentjes, zo kunnen de bijen drinken zonder dat ze verdrinken;
- Tuinier zonder pesticiden;
- Bouw een bijenburcht en zorg voor een langdurige bloeiboog;
- Vorm je stenen oprit om tot een groene voortuin en maak zo een bijenoase.
Welke planten, bomen en struiken zijn geschikt voor bijen?
Bijen hebben vooral een samenspel van bloeiende kruiden, struiken en bomen nodig. Een bloemenmengsel inzaaien is een lekker voorgerechtje of dessert voor bijen. Bomen, struiken en vaste planten vormen de hoofdschotel die hen voorziet van voldoende nectar en stuifmeel.
- Bomen: kers, pruim, appel, peer, kastanje, esdoorn, wilg en linde.
- Struiken: kornoelje, sleedoorn, meidoorn, aalbes, kruisbes, hulst, framboos, sneeuwbes en liguster.
- Kruiden in potten: lavendel, bieslook, rozemarijn en tijm.
- Bolgewassen en vaste planten: anemonen, asters, geraniums, krokussen, sneeuwklokjes, tulp en blauw druifje.
- 1-en 2-jarige planten: paardenbloem, koolzaad, mosterd, raapzaad, bernagie (komkommerkruid), phacelia en korenbloem.
- Klimplanten: vuurdoorn, botanische klimrozen, kamperfoelie en klimop.